1 Sytuacja ogólna

Wiele gmin w Polsce jest zagrożonych potencjalnym długiem, który może wynikać z uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Zagrożenie bierze się stąd, że gmina jest zobowiązana do wykupienia z rąk prywatnych wszystkich terenów, które w danym planie zagospodarowania przestrzennego są przeznaczone na cele publiczne: drogi, zieleń, obiekty użyteczności publicznej. Wg Andrzeja Olbrysza relacja między zaistniałymi zobowiązaniami a wysokością dochodów własnych w trzech wybranych gminach kształtuje się następująco:

.

Wykres przedstawia „stopień zadłużenia”, czyli relację zobowiązań do dochodów własnych wybranych gmin, w których wykonano szczegółową inwentaryzację zaprojektowanych w planach dróg gminnych. Powierzchnię uchwalonych dróg pomnożono przez spodziewaną, jednostkową wielkość odszkodowania (rynkową cenę ziemi).

(A. Olbrysz: Raport o finansowych efektach polskiego systemu gospodarowania przestrzenią. Warszawa 2011)

Jeśli zobowiązania te zostaną postawione w stan wykonalności, to może być zagrożona zdolność gminy do wykonywania wszelkich zadań własnych.

Wprawdzie zagadnienie planowania przestrzennego nie należy do obszaru finansowania oświaty, jednak oba tematy są ze sobą powiązane. Należy bowiem wziąć pod uwagę, że strumień pieniędzy stanowiących tzw. subwencję oświatową nie dociera do szkół bezpośrednio, lecz zasila ogólną pulę dochodu gminy. Przeciętna gmina wiejska, aby pokryć wydatki oświatowe, dopłaca do otrzymanej subwencji jeszcze ok. 20-28% środków ze swych dochodów własnych. Stąd każdy czynnik stanowiący istotne zagrożenie dla płynności finansowej gminy ma znaczenie dla kondycji jej finansów oświatowych. Mamy tu do czynienia z zagrożeniem, które może przybrać ogromne rozmiary w skali całego kraju.

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z obszernym materiałem informującym o skali i powadze tego zagrożenia (www.finansewurbanizacji.pl).